طریقه معمول تبادل اطلاعات در کلاس‌های درس به همان ترتیبی است که همیشه روال بوده است. معلم یا استاد مطالبی را عنوان می‌کند و شاگردان در نتیجه گوش کردن به آن‌ها اطلاعات علمی را دریافت می‌کنند. اما گوش سپردن به سخنان استاد به تنهایی کارساز نیست. برای کمک به حافظه خود احتیاج داریم از مطالب درسی یادداشت برداری کنیم.

یادداشت برداری صحیح و مرتب از سخنان استاد، مشکل بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان است. اگر گوش سپردن به تدریس استاد اولین وظیفه باشد، مطمئنا یادداشت بردای از نکات اصلی، تکمیل کننده اش خواهد بود. بهترین دلیل برای یادداشت برداری به توانایی حافظه کوتاه مدت شما بر می‌گردد. فقط کافی است یک روز از زمان برگزاری کلاس بگذرد تا 80% مطالب از ذهن پاک شود. با گوش کردن صرف، 20% مطلب ارائه شده را به یاد خواهید داشت. هرچه زمان بیشتری سپری شود، میزان این پاک شدن بیشتر می‌شود و پس از چند روز دیگر اثری از مطلب آموخته شده برجای نمی‌ماند. پس نمی‌توان صرفا به گوش کردن اتکا کرد و این سرمایه گذاری به پشتوانه‌ای مکتوب احتیاج دارد.

بهترین راه حل برای مشکل پاک شدن حافظه «پیشگیری» است. این کار درست مانند جلوگیری از چکه کردن مخزن آب است.  بازبینی و مرور یادداشت‌ها، از خالی شدن مخزن حافظه جلوگیری می‌کند. برای به دست آوردن بهترین یادداشت‌ها باید قبل از شروع درس، کار را شروع و مراحل زیر را دنبال کرد:

• تهیه خلاصه‌ای از مطالب هر درس

امروزه بیش تر درس‌ها طوری ارائه می‌شود که رئوس مطالب آن از قبل مشخص است. می‌توان رئوس مطالب و درس‌ها را مطابق جدول زمان بندی هر ترم یا سال تحصیلی تعیین کرد و مشخص کرد که هر هفته چه درسی باید خوانده شود و از قبل خود را مهیای آن کرد.

• آماده شدن قبل از هر درس

کار ذهنی به نوبه خود محتاج ایجاد آمادگی است. نوعی از آمادگی که این بار بیشتر ذهنی است و به آمادگی مغز و فکر شما در برخورد با مطالب و مباحث درسی بر می‌گردد. متاسفانه این نکته‌ای است که بیشتر دانش آموزان و دانشجویان از آن غافلند.

برای دانش آموزان و دانشجویانی که از قبل خود را برای کلاس آماده نکرده‌اند، ارتباط دادن عبارات و مباحث، کار دشواری است. ذهن آن‌ها نسبت به مطالب آینده کاملا ناآشناست و به سادگی از مطالب دور می‌شوند. در مقابل، دانش آموزان و دانشجویان آشنا با مباحث درسی، علاوه بر پیگیری مطالب درسی، می‌توانند در فرآیند آموزش شرکت کنند و به اظهار نظر نیز بپردازند.

• یادداشت برداری مفید

یادداشت برداری مفید، به نوشتن تمامی نکات لازم و ضروری خلاصه می‌شود، نکاتی که کلیدی و مهم هستند و مرورشان، جزئیات هر بحث درس را در نظر مجسم می‌کند. روشی که نه فقط خسته کننده و آزاردهنده نیست، بلکه خود باعث حضور فعال در کلاس درس می‌شود.

• سرعت یادداشت برداشتن

بی تردید همه دانش آموزان و دانشجویان فرصت و امکان کافی استفاده از دوره‌های سریع نویسی را ندارند. از این رو می‌توانید برای خود نظامی‌از علامت‌ها و نهادها ابداع کنید تا به وسیله آن بتوانید سرعت خود را در نوشتن افزایش دهید و از صحبت‌های استاد عقب نیفتید.

استفاده از علائم ریاضی و علامت‌هایی که نگریستن به آن‌ها بلافاصله مفهومی را در ذهن تداعی می‌کند، بهترین ابزار برای افزایش سرعت شما در نوشتن است. نظامی از علائم و اشارات برای خود تعیین کنید و با شنیدن آن‌ها، به جای نوشتن کلام اصلی که ممکن است نگارش آن طولانی باشد، از علائم استفاده کنید. همچنین می‌توان از روش مخفف سازی نیز استفاده کرد. به عنوان مثال:

• ر.ش: روانشناسی
• ص.غ: صنایع غذایی
• ز.ش: زیست شناسی.

• نکات کاربردی برای یادداشت برداری قابل قبول
• متن را از قبل نگاه کنید تا دریابید چه عناوینی تدریس خواهند شد.
• مشخصات درس، تاریخ و زمان کلاس را در بالای دفترچه یاداداشتتان بنویسید.
• روی صفحات یادداشت خود شماره بزنید.
• یادداشت‌هایتان را منظم کنید.
• چند خودکار با رنگ‌های متفاوت داشته باشید تا نکات مهم را از هم تفکیک کنید.
• در برابر یادداشت‌های خود، نکات مهم را با عبارت زیر مشخص کنید. عباراتی چون: «مهم برای امتحان»، «یک سوال خوب» و ...
• مطمئن شوید طرح‌ها، الگوها و نمودارها را یادداشت کرده‌اید. اگر وقت کافی برای ترسیم این قبیل موارد ندارید، از استاد بخواهید مرجع مورد نظر را معرفی کند.
• از دوباره نویسی یادداشت‌هایتان اجتناب کنید. این کار مقدار زیادی از وقت شما را تلف می‌کند. بهترین راه ، افزایش مهارت در جریان یادداشت برداری است تا از سخنان استاد عقب نیفتید.
• اگر افزودن نکته‌ای تکمیلی به متن ضروری می‌نماید، همواره مقداری جای خالی در یادداشت‌های خود باقی بگذارید تا جا کم نیاورید.
• وقتی با درس‌های پیچیده‌ای رو به رو هستید، حتما کتاب خود را همراه داشته باشید تا بتوانید از تصاویر و نمودارهایش استفاده کنید.